Η
σφαγή της Σρεμπρένιτσα και οι Έλληνες
Εθελοντές
Της
Χριστιάννας Λούπα*
Είναι
δυνατόν ανάμεσα μας να κυκλοφορούν
ελεύθεροι εγκληματίες πολέμου; Να
διορίζονται στο Δημόσιο; Να καμαρώνουν
για τα κατορθώματά τους και να ζουν σαν
ευυπόληπτοι πολίτες; Είναι δυνατόν μια
ελεύθερη και ευνομούμενη ευρωπαϊκή
δημοκρατία να κρατά ατιμώρητους στους
κόλπους της αυτούς που συμμετείχαν σε
μια μαζική σφαγή οκτώ χιλιάδων αμάχων;
Η
ανθρωπότητα είχε πιστέψει ότι μετά τον
Χίτλερ και τον Στάλιν δεν θα έβλεπε ξανά
παρόμοια ειδεχθή εγκλήματα. Τον Ιούλιο
του 1995 όμως στην κωμόπολη Σρεμπρένιτσα
της Ανατολικής Βοσνίας οι
δυνάμεις των Σερβοβοσνίων, υπό τον
στρατηγό Ράτκο Μλάντιτς και την
πολιτική κάλυψη του Ράντοβαν Κάρατζιτς
και του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς,
προχώρησαν ανενόχλητοι στο
εθνοκαθαρτήριο έργο τους, δηλαδή στην
ανελέητη σφαγή περίπου 8.000 αμάχων ανδρών
μουσουλμάνων 14 – 75 ετών, που άγγιξε τα
όρια της γενοκτονίας.
Το
θλιβερό ωστόσο είναι ότι σύμφωνα με
αναφορά του Ολλανδικού Ινστιτούτου
Πολεμικής Τεκμηρίωσης (NIOD),
στην επιχείρηση πήραν μέρος και δώδεκα
Έλληνες, οι οποίοι ανήκαν στην Ελληνική
Φρουρά Εθελοντών.
Όπως
και να’ χει πάντως το πράγμα, δίκην
καταπέλτη ήρθαν κι έπεσαν οι δηλώσεις
του κυρίου Δημήτρη Κούρκουλα,
επικεφαλής αντιπροσωπείας της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Βοσνία –
Ερζεγοβίνη. Ο Έλληνας διπλωμάτης, αφού
κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο των νεκρών
της Σρεμπρένιτσα, έκανε δηλώσεις στους
δημοσιογράφους και είπε χαρακτηριστικά:
«Ντρέπομαι για τους
Έλληνες εθελοντές στη Σρεμπρένιτσα…
Πρόσφατα διάβασα μια έκθεση για το
συμβάν». Και πρόσθεσε μεταξύ άλλων: «Δυστυχώς
όμως δεν υπάρχει έθνος στον κόσμο το
οποίο να μην έχει εγκληματίες».
Αυτές
είναι και οι πρώτες επίσημες δηλώσεις
του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών για
το γεγονός μετά από δώδεκα ολόκληρα
χρόνια! Φυσικά το όλο θέμα ανακινήθηκε
μετά από τη διεθνή πίεση για «κάθαρση»
των εγκληματιών πολέμου στην πρώην
Γιουγκοσλαβία, που επικρατεί τελευταία (βλέπε
καταδίκη «Σκορπιών»).
Αυτό
το «Πρόσφατα
διάβασα μια έκθεση για το συμβάν»,
ωστόσο, εμένα προσωπικά με έβγαλε από τα
ρούχα μου, θεωρώντας ότι κάποιος μας
ειρωνεύεται και υποτιμά τη νοημοσύνη
μας. Αφού η Έκθεση του Ολλανδικού
Ινστιτούτου Πολεμικής Τεκμηρίωσης (INOD)
του 2002, η οποία μάλιστα ανάγκασε και την
ολλανδική κυβέρνηση να παραιτηθεί,
αναφέρει ρητά τη συμμετοχή Ελλήνων στη
γενοκτονία. Αφού κάποιοι από εκείνους
που έλαβαν μέρος έδωσαν επώνυμες
συνεντεύξεις στα ΜΜΕ καμαρώνοντας, το
1995. Αφού το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης
έχει ζητήσει να διερευνηθεί ο ρόλος των
Ελλήνων εθελοντών στη Βοσνία. Αφού ο
ανεξάρτητος βουλευτής κύριος
Ανδριανόπουλος είχε καταθέσει
επερώτηση στη Βουλή για το θέμα το 2005 και
αφού ο κύριος Παπαληγούρας είχε
απαντήσει ότι του θέματος επιλαμβάνεται
η Δικαιοσύνη, έρχεται τώρα ο κύριος
Κούρκουλας σαν αμερικανός τουρίστας να
πει ότι πρόσφατα διάβασε μια έκθεση για
το συμβάν;
Σύμφωνα
με τον κύριο Τάκη Μίχα στην
Ελευθεροτυπία της 8/5/2007 εξ άλλου, η
δικαστική έρευνα που επικαλέστηκε ο
κύριος Παπαληγούρας ξεκίνησε μεν αλλά
μπήκε στο αρχείο δε. Γιατί άραγε; Γιατί
όλη αυτή η συγκάλυψη των εγκληματιών
πολέμου; Γιατί οι ελληνικές κυβερνήσεις
από το 1995 έως σήμερα περί άλλα τυρβάζουν;
Μήπως γιατί όπως έγραψε η βρετανική
εφημερίδα Independent,
εάν επιβεβαιωθεί η ανάμειξη Ελλήνων
εθελοντών στη γενοκτονία της
Σρεμπρένιτσα, η Αθήνα θα βρεθεί σε
αμηχανία, μια και υπήρξε στενός σύμμαχος
του καθεστώτος Μιλόσεβιτς;
«Δύο
είναι οι φυσικοί σύμμαχοι των Σέρβων: ο
Θεός και οι Έλληνες».
Με αυτά τα λόγια υποδέχτηκε ο Κάρατζιτς
την ομάδα των Ελλήνων εθελοντών στο
προεδρικό μέγαρο του Πάλε, τον Μάϊο του
1996, και τους απένειμε το μετάλλιο του «λευκού
αγγέλλου», την ανώτερη τιμητική
διάκριση που υπάρχει στη Σερβία, ως
αναγνώριση της ανδρείας τους στο πεδίο
της μάχης. Τον Θεό βέβαια καλύτερα να τον
αφήσουμε στην άκρη, γιατί μάλλον
αποστρέφει το βλέμμα, όταν οι άνθρωποι
κατασπαράζονται μεταξύ τους, παρ’ όλο
που και οι δυο πλευρές τον θέλουν με το
μέρος τους. Όσον αφορά τους Έλληνες, το
μόνο που θα κάνω είναι να σας παραπέμψω
στις μέρες εκείνες του 1995 και να
προσπαθήσω να φρεσκάρω τη μνήμη σας.
Ήταν τότε που μια ομαδική υστερία
διακατείχε τον κόσμο υπέρ της Ορθόδοξης
Σερβίας, υπό το πρίσμα του πανταχού και
πάντοτε παρόντος στη χώρα μας
αντιαμερικανισμού, αλλά και
αντιευρωπαϊσμού στην προκειμένη
περίπτωση. Ανοιχτή υποστήριξη στον «αδερφό»
Μιλόσεβιτς, που όλοι αποκαλούσαν «χασάπη
των Βαλκανίων» κι ας ήταν κι από τους
πρώτους που αναγνώρισαν ως Μακεδονία το
κράτος των Σκοπίων. Γιγαντώθηκε δε τόσο
πολύ εκείνο το κύμα εθνικοθρησκευτικών
φαντασιώσεων, που Έλληνες εθελοντές
έλαβαν μέρος στην πολιορκία του
Σαράγιεβο και πιθανότατα και στο
ολοκαύτωμα της Σρεμπρένιτσα.
Ας
σημειωθεί εδώ ότι η συμμετοχή Ελλήνων
στον πόλεμο της Βοσνίας ασφαλώς δεν τους
καθιστά αυτόματα εγκληματίες πολέμου.
Αυτό όμως που πρέπει να διαλευκανθεί
είναι αν όντως υπήρξε συμμετοχή στη
μαζική σφαγή της Σρεμπρένιτσα και αν ναι,
ο πέλεκυς της Δικαιοσύνης πρέπει να
πέσει αμείλικτος. Η σιγή ιχθύος πάντως
που τηρούν οι διάφορες ελληνικές
κυβερνήσεις εδώ και χρόνια, αντί να
εξανεμίζει τις υποψίες, τις κάνει ολοένα
και πιο βάσιμες.
Εμείς
πάντως εμμένουμε, επιμένουμε και
αναμένουμε να κινηθεί κάποια
διερευνητική διαδικασία από πλευράς
Δικαιοσύνης, όσο επώδυνη κι αν είναι για
κάποιους υψηλά ιστάμενους. Γιατί, χωρίς
αμφιβολία, αν ανοίξουν οι ασκοί του
Αιόλου, οι πρωτεργάτες της
αριστεροδεξιάς σερβοφιλίας – και δεν
είναι λίγοι - δεν θα ξέρουν από πού να
φύγουν. Θα δανειστώ τα λόγια του
Ριχάρδου Σωμερίτη, από το άρθρο του στο
περιοδικό «Δικαιωματικά» (22/10/2000): «…αν
δεχτούμε ότι το καθεστώς Μιλόσεβιτς
ευθύνεται για εγκλήματα πολέμου, η χώρα
μας, που, με πείσμα, φανατισμό, εθελοντές,
χρήματα, λαθρεμπόρια που έσπαζαν το
παγκόσμια εμπάργκο και άλλα πολλά,
μοιράζεται, τουλάχιστον ηθικά, ένα
σημαντικό τμήμα αυτής της ευθύνης».
*
Η Χριστιάννα Λούπα είναι δικηγόρος και
συγγραφέας του βιβλίου «Μετά την
Καταστροφή, Σμύρνη – Κατοχή» (εκδόσεις
Ιωλκός)
