Μία
νέα περίοδο για τη Θράκη και για τις
μουσουλμανικές μειονότητες και μία
άποψη ενός μόνιμου κατοίκου της
περιοχής
Του
Φάνη Μαλκίδη
Αν μη τι
άλλο οι τελευταίες δηλώσεις της προς
ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση Τουρκίας
για τη Θράκη («τουρκική μειονότητα»-
μουφτήδες, ανιθαγενείς, βακούφια, αμιγή
μειονοτικά σχολεία, κ.ά
) μας υπενθύμισαν τουλάχιστον σε
εμάς που ζούμε στη Θράκη,
το επιβεβαιωμένο τουρκικό
ενδιαφέρον για
την περιοχή.
Η
ενέργεια της Τουρκίας να συγκαλέσει «ειδική
συνεδρίαση» της τουρκικής
εθνοσυνέλευσης για το θέμα της
μειονότητας και οι σχετικές
ανακοινώσεις του Α. Γκιουλ επισημοποιούν πλέον από
πλευράς Τουρκίας ότι «μείζον θέμα»
ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης θα
αποτελεί πλέον η μειονότητα στη Θράκη.
Και όλα αυτά την περίοδο κατά την οποία
στο Πλαίσιο που έχει ορίσει η Ευρωπαϊκή
Ένωση προς την Τουρκία
και συμπεριλαμβάνεται στα κριτήρια
και τις υποχρεώσεις της, σχετίζεται με
τη συμπεριφορά της που θα
ακολουθήσει απέναντι σε όλες τις
μειονότητες, θρησκευτικές και εθνικές,
που υπάρχουν σήμερα στην Τουρκία.
Μάλιστα η Ελλάδα μέχρι
σήμερα δεν έχει θέσει ποτέ, στο πλαίσιο
των ευρωτουρκικών διαπραγματεύσεων, τα
δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας
στην Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο.
Οι δηλώσεις του Γκιουλ μας έδειξαν όμως
ότι η ελλαδική πολιτική για το χώρο της
Θράκης άρχισε
να ενηλικιώνεται. Η αναφορά του εκπροσώπου
του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας
ότι «τα δικαιώματα και η βελτίωση της
ποιότητας ζωής των μουσουλμάνων Ελλήνων
πολιτών, τουρκικής, πομακικής και
αθιγγανικής καταγωγής, δεν αποτελούν
αντικείμενο διαπραγμάτευσης»,
αποδεικνύει μία σημαντική πρόοδο. Ότι
αυτό που υπάρχει εδώ και τουλάχιστον
ογδόντα χρόνια μετά την απελευθέρωση
της Θράκης, ότι δηλαδή
η μειονότητα δεν είναι μία αλλά
τουλάχιστον τρεις άρχισε να γίνεται
κατανοητό και κυρίως να εκδηλώνεται από
την ελλαδική πλευρά. Η δραστηριότητα, τα
κινήματα των Πομάκων και των Τσιγγάνων
στη Θράκη, αφενός για την πρόκριση της
διαφορετικής ταυτότητάς τους και
αφετέρου για την απεμπλοκή τους από τους
τουρκικούς μηχανισμούς στην περιοχή
έχουν αποτέλεσμα. Η διακριτή στη Θράκη
ομάδα των Πομάκων και των Τσιγγάνων
άρχισε να γίνεται κατανοητή και στην
Αθήνα και ιδιαίτερα το γεγονός ότι αυτοί δεν είναι Τούρκοι. . Η
μακροχρόνια δράση των Πομάκων και των
Τσιγγάνων για να απελευθερωθούν από τα
δεσμά των ρατσιστικών μηχανισμών
που τους θέλουν Τούρκους, άρα θα πρέπει
να μιλούνε Τουρκικά και να
εκπαιδεύονται τουρκικά,
έχει αποτέλεσμα. Έστω και αργά οι
δυνάμεις αυτές, της υγιούς κοινωνίας των
πολιτών βλέπουν τους καρπούς των αγώνων
τους. Χωρίς βοήθεια, χωρίς καμία
υποστήριξη, το αντίθετο μάλιστα θα
μπορούσε να υποστηριχθεί, το γεγονός ότι
αναγνωρίζεται από το Υπουργείο
εξωτερικών ότι στην περιοχή ζουν και
υπάρχουν Πομάκοι και τσιγγάνοι είναι
μία εξέλιξη. Βεβαίως
υπάρχει πολύς ακόμη δρόμος. Για
παράδειγμα είναι ατυχής ο χαρακτηρισμός
από πολλούς ακόμη περί μοναδικής «τουρκικής
καταγωγής», γιατί η διαδικασία μέσω της
οποίας κτήθηκε η «τουρκικότητα στη
Θράκη, ή ποια χωριά και ποιοι οικισμοί
κατοικούνται από «τουρκογενείς», ή
ακόμη και ο όρος «τουρκογενείς» θέλει
ιδιαίτερη και κυρίως μεγάλη συζήτηση.
Για παράδειγμα ο όρος
«τουρκογενείς». Εν συντομία το δεύτερο
συνθετικό (-γενείς) παραπέμπει σε καταγωγή
από το τουρκικό γένος του οποίου ο
ανθρωπολογικός προσδιορισμός
παρουσιάζει δυσκολίες. Η αντικατάσταση
του δεύτερου συνθετικού –γενείς με τον
όρο «τουρκοφανείς», υποδηλώνει με το
δεύτερο συνθετικό –φανείς, τη μη
απόλυτη τουρκική καταγωγή. Ταυτόχρονα
επιθυμεί να καταγράψει σε συνδυασμό με
το πρώτο συνθετικό τουρκο-, τα επίκτητα
στοιχεία όπως η τουρκική γλώσσα ή ακόμη
και η τουρκική εθνική συνείδηση. Συνεπώς
όρος τουρκοφανείς,
αναφέρεται στην καταγωγή και όχι στην
συνείδηση της ομάδας όπως επιθυμεί η
Τουρκία, συνείδηση η οποία ως
υποκειμενικό στοιχείο μεταλλάσσεται
στην πορεία του χρόνου. Μάλιστα με την
ίδια σημασία χρησιμοποίησε τον όρο «τουρκοφανείς»
ο Γ. Σκαλιέρης
στο κλασσικό του έργο «Λαοί και Φυλαί
της Μικράς Ασίας» (Αθήνα 1922), στην
προσπάθειά του να περιγράψει το
εθνολογικό μωσαϊκό της Μικράς Ασίας.
Η
κατάσταση στη Θράκη αλλάζει, οι πολίτες,
οι συμπολίτες μας μουσουλμάνοι
διεκδικούν την διαφορετική τους
ταυτότητα, την καταπιεσμένη από
κρατικές πολιτικές και επιδιώξεις. Η νέα
περίοδος για τη Θράκη έχει ανοίξει.
Αρκεί να το κατανοήσουν και αυτοί που
τόσο χρόνια ήθελαν το σκοτάδι και όχι το
φως.
