«Αυτü το χαμÝνο κεφÜλαιο»: Η ελληνικÞ κοινüτητα τιμÜ την 100Þ επÝτειο των ταραχþν του Τορüντο
Του ΙωÜννη . Σ. ΣαραúδÜρη
ΒετερÜνοι και üχλος δημιοýργησαν χÜος με τις βßαιες ταραχÝς καθþς στüχευσαν τις επιχειρÞσεις ΕλλÞνων κατοßκων που βρßσκονταν στο κÝντρο της πüλης
Μια φωτογραφßα των βετερÜνων που στÝκονται μπροστÜ σε Ýνα μÞνυμα προ-στρατολüγησης. (Αρχεßα του Τορüντο)
Η ελληνικÞ κοινüτητα του Τορüντο, μÝσω του Ιδρýματος ΕλληνικÞς ΚληρονομιÜς, εüρτασε την 100η επÝτειο των αντι-ελληνικþν αναταραχþν που διÞρκεσαν Ýνα Σαββατοκýριακο στο Δημαρχιακü κτßριο του Τορüντο στις 2 του Αυγοýστου.
Οι αντιελληνικÝς ταραχÝς του 1918 Ýλαβαν χþρα üταν εκατοντÜδες βετερÜνοι του Πρþτου Παγκοσμßου ΠολÝμου και οι υποστηρικτÝς τους επιτÝθηκαν στους ¸λληνες κατοßκους και κατÝστρεψαν τις επιχειρÞσεις τους σε μια Ýκρηξη αντι μεταναστευτικοý θυμοý και δυσαρÝσκειας.
Οι ταραχÝς διÞρκεσαν αρκετÝς μÝρες και Þταν απü τα πιο βßαια επεισüδια στην ιστορßα της πüλης. ΣÞμερα, η κοινüτητα πραγματοποßησε εκδÞλωση Ýξω απü το δημαρχεßο για να σηματοδοτÞσει αυτÝς τις σκοτεινÝς μÝρες.
«Η εκδÞλωση αποσκοπεß ουσιαστικÜ στο να ενημερþσει üλους τους κατοßκους του Τορüντο να αποκτÞσουν μια βασικÞ γνþση για αυτü το χαμÝνο κεφÜλαιο της ιστορßας μας, να εξηγÞσουν τι συνÝβη ... και επßσης να ποýμε στους ανθρþπους γιατß εßναι σημαντικü να θυμüμαστε τι συνÝβη σε üλους αυτοýς τους ¸λληνες Καναδοýς», δÞλωσε η ΣÜντρα Γκιþνας, πρüεδρος της επιτροπÞς ιστορßας του Ιδρýματος ΕλληνικÞς ΚληρονομιÜς, που εßναι ο διοργανωτÞς της εκδÞλωσης.
Στην εκδÞλωση συμπεριλÞφθηκαν μουσικÝς παραστÜσεις μαζß με ομιλßες απü ιστορικοýς, πολιτικοýς και μÝλη της ελληνικÞς κοινüτητας του Τορüντο. ΠαραβρÝθηκαν Ο ΔÞμαρχος John Tory μαζß με τον Σýμβουλο Jim Karygiannis, του Ward 39, και η Effie Triantafilopolous, βουλευτÞς του επαρχιακοý κοινοβουλßου για το Oakville North-Burlington.
«Η ελληνικÞ κοινüτητα στο Τορüντο εßναι τüσο ζωντανÞ και συμβÜλλει τüσο πολý στην πüλη μας», δÞλωσε ο δÞμαρχος Tory σε μια ηλεκτρονικÞ δÞλωση.
«¼πως αναγνωρßζουμε σÞμερα τις συνεισφορÝς των διαφορετικþν μας κοινοτÞτων, εßναι τüσο σημαντικü να θυμüμαστε τις μÜχες που Ýχουμε δþσει στο παρελθüν και να επικεντρωθοýμε στο πνεýμα της Ýνταξης που πρÝπει πÜντα να υπερασπιστοýμε».
Μια Ýκθεση φωτογραφßας στη Ροτüντα του Δημαρχεßου ονομÜζεται ¸λληνες στο Τορüντο: Η εμπειρßα των μεταναστþν θα καταγρÜψει τα 150 χρüνια ελληνικÞς μετανÜστευσης στο Τορüντο μÝσω εικüνων και Üρθρων εφημερßδων.
«Οι Üνθρωποι θα αποκτÞσουν μια πραγματικÞ αßσθηση του πως Þταν η καθημερινÞ ζωÞ για τους ¸λληνες Καναδοýς εκεßνα τα χρüνια», δÞλωσε η Γκιþνας.
Ο δρüμος Yonge βüρεια απü την King Street, γýρω στο 1911, το σκηνικü των μεγÜλων ζημιþν κατÜ τη διÜρκεια της αντι-ελληνικÞς ταραχÞς του 1918. (Αρχεßα του Τορüντο)
Η ιστορßα των ταραχþν
Οι ταραχÝς Üρχισαν τον Αýγουστο του 1918, üταν η χþρα βρισκüταν στους τελευταßους μÞνες του Πρþτου Παγκοσμßου ΠολÝμου.
Την 1η Αυγοýστου, Ýνας ανÜπηρος παλαßμαχος βετερÜνος, που ονομαζüταν Claude Cludernay, γευμÜτιζε στο White City Cafe, Ýνα ελληνικü εστιατüριο στην οδü Yonge κοντÜ στην οδü Carlton. Ο Cludernay Ýπινε üταν Üρχισε να γßνεται επιθετικüς και χτýπησε Ýναν σερβιτüρο.
Σαν επακüλουθο εκδιþχθηκε απü το προσωπικü και συνελÞφθη.
Ο Cludernay πÝρασε δýο νýχτες στη φυλακÞ, ενþ οι φÞμες διαδüθηκαν μεταξý των βετερÜνων üτι Ýνας απü τους δικοýς τους εßχε υποστεß κακομεταχεßριση.
Την επüμενη μÝρα, χιλιÜδες βετερÜνοι και οι υποστηρικτÝς τους κατÝβηκαν στην οδü Yonge, αναζητþντας εκδßκηση.
Τις επüμενες μÝρες ο üχλος λεηλÜτησε, βανδÜλισε και κατÝστρεψε δεκÜδες ελληνικÝς επιχειρÞσεις, προκαλþντας ζημιÝς σε χιλιÜδες δολÜρια. ΔεκÜδες τραυματßστηκαν σε συγκροýσεις με την αστυνομßα, καθþς οι αστυνομικοß Üρχισαν την καταστολÞ στις 3 Αυγοýστου.
Η βßα Ýληξε στις 5 Αυγοýστου.
Ο Chris Bazos, ιδιοκτÞτης του Colonial Lunch Cafe στην οδü Yonge 349, βλÝπει εδþ στο καφενεßο του, πριν καταστραφεß απü τους αγωνιστÝς τη νýχτα της 2 Αυγοýστου 1918. (ΕυγενικÞ προσφορÜ της Gloria Bazos)
Ο ιστορικüς Χριστüφορος ΓρÜφος λÝει üτι Ýνα φαινομενικÜ αβλαβÝς γεγονüς - Ýνας Üνθρωπος που εκδιþχθηκε απü Ýνα εστιατüριο - συμμετεßχε σε μια εξÝγερση εξαιτßας των παραπüνων των στρατιωτþν που επÝστρεψαν απü το μÝτωπο και των αντιλÞψεων σχετικÜ με τον ρüλο των ΕλλÞνων κατοßκων στην πορεßα του πολÝμου.
ΕκατοντÜδες στρατιþτες εßχαν επιστρÝψει απü το μÝτωπο σε μια πüλη που δεν αναγνþριζαν, σýμφωνα με τον ΓρÜφο. Οι επιστρÝφοντες στρατιþτες δυσκολεýτηκαν στο να βρουν εργασßα και βßωσαν προβλÞματα με την παροχÞ των συντÜξεþν τους
"Ο πρωταρχικüς λüγος για τη βßα Þταν τα γενικÜ παρÜπονα που αντιμετþπιζαν οι βετερÜνοι του πολÝμου üταν επÝστρεψαν στον ΚαναδÜ", δÞλωσε ο ΓκρÜφος "Δεν αντιμετωπßστηκαν με τον τρüπο που νüμιζαν üτι θα αντιμετωπßζονταν αφοý θυσßασαν τη ζωÞ τους".
ΠÝρα απü αυτü, πολλοß εßδαν τα μÝλη της ελληνικÞς κοινüτητας σαν «φυγüστρατους», επειδÞ δεν εßχαν υπηρετÞσει στον πüλεμο.
"ΥπÞρξε μια αντßληψη üτι οι ¸λληνες εßχαν μεßνει εδþ για να γßνουν πλοýσιοι ενþ οι γεννημÝνοι Καναδοß Ýχαναν τη ζωÞ τους και συνÝβαλαν στην πολεμικÞ προσπÜθεια", δÞλωσε ο ΓκρÜφος.
Στην πραγματικüτητα, οι περισσüτεροι ¸λληνες δεν επιτρÜπηκε να υπηρετÞσουν στον καναδικü στρατü επειδÞ δεν Þταν πολιτογραφημÝνοι πολßτες της ΒρετανικÞς Αυτοκρατορßας, δÞλωσε ο ΓκρÜφος.
Οι τραυματßες βετερÜνοι του πρþτου Παγκοσμßου ΠολÝμου στο 1916 κÜθονται κÜτω απü γκρÜφιτι, ενδεχομÝνως σε Yonge και Carlton. (Αρχεßα του Τορüντο)
«ΚÜποτε Þμασταν üλοι νεοφερμÝνοι»
ΠαρÜ την κλßμακα της βßας, οι αντι-ελληνικÝς ταραχÝς του 1918 ξεχÜστηκαν γρÞγορα.
Η επßτευξη της ανακωχÞς λßγους μÞνες αργüτερα εισÞγαγε μια νÝα εποχÞ ειρÞνης και σýντομα οι κομμουνιστÝς αντικατÝστησαν τους μετανÜστες ως νοýμερο Ýνα εχθροýς.
Ο ΓκρÜφος δÞλωσε üτι πολλÜ απü τα θýματα θÝλησαν επßσης να ξεχÜσουν σχετικÜ με το τι συνÝβη.
«Τα μÝλη της ελληνικÞς κοινüτητας εκεßνης της εποχÞς εßχαν υψηλÜ φιλüδοξο φρüνημα και θÝλησαν τα παιδιÜ τους να ενταχθοýν στην καναδικÞ κοινωνßα και να μην Ýχουν αυτü το συμβÜν σαν ψεγÜδι διαφορÜς στα παιδιÜ τους», δÞλωσε ο ΓκρÜφος.
¼μως η Γκιþνας πιστεýει üτι εßναι σημαντικü να θυμüμαστε τις ταραχÝς διüτι Ýχουν σýγχρονους παραλληλισμοýς.
«Αν θα λÝγατε σε κÜποιον üτι το εßδος της ξενοφοβßας, του αναβρÜζοντα εθνικισμοý και ρατσισμοý που οι πρþιμοι ¸λληνες Καναδοß βßωσαν στο Τορüντο το 1918 θα μποροýσε να εßναι συναντηθοýν στον κüσμο σÞμερα, δεν θα σας πßστευαν» δÞλωσε η Γιþνα
"ΑλλÜ δυστυχþς αυτü συμβαßνει σÞμερα."
ΕκφρÜζει την ελπßδα üτι η εκδÞλωση εορτασμοý της ΠÝμπτης θα δεßξει στους ανθρþπους την αξßα της οικοδüμησης γεφυρþν ανÜμεσα σε διαφορετικÝς κοινοτÞτες.
«Εßναι μια καλÞ υπενθýμιση σε üλους τους κατοßκους του Τορüντο üτι üλοι μας υπÞρξαμε νεοφερμÝνοι», δÞλωσε η Γκιþνα.
«ΠρÝπει να θυμüμαστε να εßμαστε ευγενικοß σε üσους εßναι νÝοι στη χþρα μας, ανθρþπους που ßσως να μην καταλαβαßνουμε τüσο καλÜ, ακüμη και να τους προσεγγßσουμε»
