The strong voice of a great community
Áðñßëçò 2018

Ðßóù óôï åõñåôÞñéï

Πρüωρες εκλογÝς: το νÝο τÝχνασμα του ΕρντογÜν

Του Κþστα ΡÜπτη

Μπορεß ο ΕρντογÜν να εßναι χαρισματικüς ηγÝτης. Μπορεß το κüμμα του να Ýχει βαθιÝς ρßζες στο τουρκικü εκλογικü σþμα. ¼μως τßποτε δεν ανταμεßβει πολιτικÜ üσο η διαρκÞς αλλαγÞ των κανüνων του παιχνιδιοý.

Στη γεßτονα, οι κανüνες πρÜγματι αναμÝνεται να αλλÜξουν για Üλλη μßα φορÜ. ΜετÜ την μετατροπÞ του πολιτεýματος σε προεδρικü και την τροποποßηση του εκλογικοý νüμου, þστε να επιτρÝπει τη σýναψη συμμαχιþν, τþρα προετοιμÜζεται η επßσπευση των επüμενων εκλογþν, που εßναι προγραμματισμÝνες για τις 3 Νοεμβρßου 2019. Τον "λαγü" ανÝλαβε και σε αυτÞ την περßπτωση να βγÜλει ο ηγÝτης του Κüμματος ΕθνικιστικÞς ΔρÜσης (MHP) ΝτεβλÝτ Μπαχτσελß.

Ο Μπαχτσελß το Ýχει διαπρÜξει και στο παρελθüν: λ.χ. Þταν αυτüς που προκÜλεσε τις πρüωρες εκλογÝς του 2002, οι οποßες Ýφεραν για πρþτη φορÜ στα πρÜγματα τους ισλαμιστÝς του Κüμματος Δικαιοσýνης και ΑνÜπτυξης (AKΡ). Και εßναι αυτüς που μετÜ τις εκλογÝς του Ιουνßου 2015, οπüτε δεν αναδεßχθηκε αυτοδýναμη πλειοψηφßα, κρÜτησε Üκαμπτη διαπραγματευτικÞ στÜση, με αποτÝλεσμα η χþρα να επιστρÝψει στις κÜλπες – και στη μονοκομματικÞ διακυβÝρνηση του ΑΚΡ.

Απü την επαýριο του αποτυχημÝνου πραξικοπÞματος του Ιουλßου 2016 το ΜΗΡ κινεßται ως ακραιφνþς συμπολιτευüμενη δýναμη: στÞριξε την αναθεþρηση του συντÜγματος (αν και η επικρÜτηση του "Ναι” στο δημοψÞφισμα του Απριλßου 2017 υπÞρξε, ακüμη και Ýτσι, οριακÞ) και αργüτερα Ýκανε γνωστü üτι στις επüμενες προεδρικÝς εκλογÝς δεν πρüκειται να υποστηρßξει δικü του υποψÞφιο, αλλÜ θα συνταχθεß πßσω απü τον ΕρντογÜν.

¼λα αυτÜ, βÝβαια, Üφησαν τραýματα στο κüμμα του Μπαχτσελß, το οποßο διασπÜστηκε, με τους διαφωνοýντες να ιδρýουν το "Καλü Κüμμα” (Iyi partisi) υπü την Üλλοτε υπουργü Εσωτερικþν ΜερÜλ ΑκσενÝρ. Ωστüσο, το ΑΚΡ Ýσπευσε προς διÜσωση του ΜΗΡ: με αλλαγÞ του εκλογικοý νüμου κατÝστη δυνατÞ η συνεργασßα διαφορετικþν κομμÜτων στην κÜλπη, χωρßς να τροποποιηθεß το εξωφρενικü üριο εκλογικÞς εκπροσþπησης του 10% που αποβλÝπει στην παρεμπüδιση της αυτοτελοýς εκπροσþπησης του κουρδικοý στοιχεßου. Με αυτü τον τρüπο, ΑΚΡ και MHP συγκρüτησαν τη "ΛαúκÞ Συμμαχßα”, ενþ και τα κüμματα της αντιπολßτευσης, κοινοβουλευτικÜ και εξωκοινοβουλευτικÜ, εξετÜζουν αντßστοιχες συμπρÜξεις.

Τþρα, ο Μπαχτσελß ζητÜ, üπως ανÝφερε στην τελευταßα συνεδρßαση της κοινοβουλευτικÞς ομÜδας του κüμματüς του, την πραγματοποßηση των πρþτων βουλευτικþν και ταυτüχρονα προεδρικþν εκλογþν με το νÝο Σýνταγμα στις 26 Αυγοýστου 2018, αντß της 3ης Νοεμβρßου 2019.

Οι κυβερνþντες, που μÝχρι τþρα επÝμεναν üτι οι εκλογÝς θα διεξαχθοýν στην þρα τους αντÝδρασαν σαν αιφνιδιασμÝνοι. Ο υπουργüς Δικαιοσýνης Αμπντελχαμßτ Γκιοýλ, αρχιτÝκτονας της εκλογικÞς συμμαχßας ΑΚΡ-ΜΗΡ, Ýσπευσε την Τρßτη να συναντηθεß με τον Μπαχτσελß, ενþ τον ηγÝτη των εθνικιστþν θα δεχθεß σÞμερα ΤετÜρτη ο ßδιος ο ΕρντογÜν.

Η χþρα δεν αντÝχει να περιμÝνει για ενÜμιση χρüνο, δηλþνει ο Μπαχτσελß. ΚατÜ νου Ýχει πολλÜ (üχι πÜντοτε ομολογημÝνα) επιχειρÞματα υπÝρ της διεξαγωγÞς πρüωρων εκλογþν. Τα κυριüτερα αφοροýν την κατÜσταση της οικονομßας, καθþς η ασταμÜτητη υποχþρηση της λßρας, η Üνοδος του πληθωρισμοý και το Üνοιγμα του ισοζυγßου τρεχουσþν συναλλαγþν υπονομεýουν το κυριüτερο "μυστικü” της μÝχρι τþρα δημοφιλßας των κυβερνþντων και φÝρνουν πιο κοντÜ το ενδεχüμενο αýξησης των επιτοκßων.

Απü εκεß και πÝρα, ο Μπαχτσελß δεν μπορεß παρÜ να συνυπολογßζει üτι η αστÜθεια στην ευρýτερη περιοχÞ μπορεß να επιβαρýνει την Τουρκßα με νÝα προσφυγικÜ κýματα, ενþ με τη λÞξη της επιχεßρησης στο Αφρßν θα κοπÜσει ο μιλιταριστικüς οßστρος της κοινÞς γνþμης, ο οποßος αποτελοýσε αÝρα στα πανιÜ της συμμαχßας ΑΚΡ-ΜΗΡ. ΕπιπλÝον, η επßσπευση των εκλογþν θα απαλλÜξει τους κυβερνþντες απü τη δοκιμασßα να πρÝπει πρþτα να διεξαγÜγουν τις προγραμματισμÝνες για τον ΜÜρτιο δημοτικÝς εκλογÝς, üπου αναμÝνεται να χÜσουν τον Ýλεγχο μεγÜλων αστικþν κÝντρων, üπως η Κωνσταντινοýπολη, η ¢γκυρα, η Μερσßνα κτλ. - τÜση που εßχε διαφανεß Þδη απü το δημοψÞφισμα και οδÞγησε στην εκκαθÜριση απü τον ΕρντογÜν σειρÜς δημÜρχων του ΑΚΡ.

Τα κüμματα της αντιπολßτευσης, πÜλι, δηλþνουν, üπως εßναι υποχρεωμÝνα, üτι δεν βλÝπουν την þρα να αναμετρηθοýν στην κÜλπη με το καθεστþς του ΑΚΡ, το οποßο υποστηρßζουν üτι κλυδωνßζεται. Στην πραγματικüτητα, ωστüσο, εßναι ανÝτοιμα – στην περßπτωση του '”Καλοý Κüμματος” ακüμη και με τυπικοýς üρους, εφüσον δικαßωμα συμμετοχÞς στις εκλογÝς Ýχουν οι πολιτικοß σχηματισμοß που Ýχουν πραγματοποιÞσει τουλÜχιστον Ýξι μÞνες νωρßτερα το συνÝδριü τους.

Οι αντιπολιτευüμενες δυνÜμεις καταγγÝλλουν το γεγονüς üτι γßνεται λüγος για πρüωρες εκλογÝς, ενþ παρατεßνεται διαρκþς, üπως πρüκειται να συμβεß και αýριο ΠÝμπτη, η κατÜσταση Ýκτακτης ανÜγκης που επιβλÞθηκε την επαýριο του αποτυχημÝνου πραξικοπÞματος.

Ωστüσο, το μεγαλýτερο πρüβλημÜ τους Ýγκειται στο üτι τους εßναι πολιτικÜ αδýνατο να συνεργασθοýν (οι ψηφοφüροι του ΑΚΡ θα Þταν αδýνατο να συνυπÜρξουν λ.χ. με αυτοýς της ΑκσενÝρ) και κυρßως να βρουν, δεδομÝνης της προσωποπαγοýς φýσης της αναμÝτρησης στις προεδρικÝς εκλογÝς, Ýναν υποψÞφιο ικανü να σταθεß απÝναντι στον ΕρντογÜν. Αποτελεß κοινÞ πεποßθηση üτι αυτü τον ρüλο θα μποροýσε να αναλÜβει μüνο ο πρþην πρüεδρος ΑμπντουλÜχ Γκιοýλ, τον οποßο επιδιþκει να προτεßνει το μικρü ισλαμιστικü κüμμα ΣααντÝτ, χωρßς να εßναι διüλου βÝβαιο üτι ο ßδιος θα υπερνικÞσει τους δισταγμοýς του.

Στην πραγματικüτητα, το σχÝδιο των κυβερνþντων εßναι να υποχρεωθοýν τα Üλλα κüμματα να κατÝβουν στη μÜχη των προεδρικþν με τους αρχηγοýς τους, þστε ο ΕρντογÜν να νικÞσει απü τον πρþτο γýρο. ΑπÝναντι σε αυτü, βÝβαια, παραμονεýουν οι πρüσφατες δημοσκοπÞσεις (π.χ. της Metropoll) που εμφανßζουν τη "ΛαúκÞ Συμμαχßα” περß το 50% και Üλλες που εμφανßζουν το φιλοκουρδικü κüμμα HDP να πλησιÜζει και πÜλι το 10%, παρÜ τη φυλÜκιση του μισοý ηγετικοý δυναμικοý του.